Terwijl klimaatverandering en hittegolven toenemen en de druk op watervoorraden verhogen, intensiveren sommige landen hun gebruik van geo-engineering om aan kritieke lokale behoeften te voldoen. Onder de technologieën die worden ingezet, staat cloud seeding, lange tijd aan de zijlijn van het wetenschappelijke debat, nu centraal in ambitieuze staatsprogramma's, met name in China en de Verenigde Arabische Emiraten. Hun gemeenschappelijke doel: AI, data en automatisering inzetten om een onzekere hemel om te vormen tot een programmeerbare bron.
Cloud seeding is gericht op het stimuleren van regen of sneeuw door de atmosfeer met deeltjes zoals zilverjodide of zout te injecteren, die condensatie bevorderen. Deze techniek, al tientallen jaren in gebruik, wordt nu geoptimaliseerd door weersmodellering en AI.
Hoewel China en de Verenigde Arabische Emiraten voorop lopen in een met algoritmes geregisseerd meteorologisch tijdperk, zijn zij niet de enigen die de mogelijkheden van cloud seeding in combinatie met AI verkennen. Landen als de Verenigde Staten, Thailand en Rusland ontwikkelen ook specifieke benaderingen, die even divers zijn als hun politieke en klimatologische contexten. In de Verenigde Staten rollen enkele westelijke staten zoals Colorado, Nevada en Californië projecten uit om de sneeuwreserves in de Rocky Mountains te vergroten, met als doel de aanvulling van grondwaterlagen en reservoirs te verbeteren; AI wordt daar ingezet om hydrologische voorspellingen te verfijnen en de beslissingen van lokale autoriteiten te begeleiden. In Thailand is het doel voornamelijk agrarisch, waarbij AI wordt gebruikt om de cyclus van cloud seeding nauwkeurig te plannen. Rusland zet deze hulpmiddelen sporadisch en strategisch in, bijvoorbeeld om regen tijdens publieke evenementen zoals militaire parades in Moskou te vermijden.
China: geo-engineering als strategische hefboom voor stabiliteit
China heeft sinds twee decennia klimaatmodificatie geïntegreerd in zijn territoriaal beheer. Deze keuze gaat verder dan meteorologische innovatie en maakt deel uit van een bredere strategie voor watervoorziening, landbouwondersteuning en milieubeheer.
In 2020 onthulde de Chinese Staatsraad een nationaal plan om het land tegen 2025 te voorzien van een meteorologisch modificatiesysteem dat meer dan 5,5 miljoen vierkante kilometer beslaat. Dit systeem is gebaseerd op een meerlagige infrastructuur: vloten van cloud seeding-vliegtuigen, batterijen van meteorologische raketlanceerders, netwerk van radars, en in toenemende mate geïntegreerde AI-systemen die in staat zijn om optimale interventieomstandigheden te voorspellen en zelfs automatisch drones op grote hoogte aan te sturen.
Deze grootschalige technologie-inzet werd gebruikt tijdens de Olympische Spelen van Peking in 2008, waarbij de Chinese autoriteiten publiekelijk hun vermogen claimden om neerslag buiten de ceremoniële gebieden te houden. Dit beleid is nu gericht op de bescherming van kritieke landbouwgebieden, versterking van hydro-elektrische bassins en compensatie van de ongelijke effecten van interne droogtes. Het belichaamt een duidelijk idee van milieubeheer, waarbij het klimaat wordt gezien als een bestuurbare en strategische hulpbron ten dienste van nationale stabiliteit.
Verenigde Arabische Emiraten: gerichte innovatie en klimaatdiplomatie
Geografisch gezien aan de andere kant, maar met een vergelijkbare logica van watersoevereiniteit, hebben de Verenigde Arabische Emiraten sinds de jaren 2000 een uitgebreid cloud seeding-programma gelanceerd. Het land, waarvan meer dan 90% van het zoet water afkomstig is van ontzilting, ziet in deze techniek een kans om zijn energieafhankelijkheid te verminderen en de groeiende bevolkingsdruk voor te zijn.
Onder leiding van het National Center of Meteorology hebben de Emiraten verschillende benaderingen getest, variërend van cloud seeding per vliegtuig tot meer experimentele methoden: in het bijzonder het uitstoten van elektrische ladingen door drones in cumuluswolken, een technologie ontwikkeld in samenwerking met Britse universiteiten. Ook hier speelt AI een sleutelrol in modellering en planning: algoritmen anticiperen op de evolutie van wolkenmassa's en optimaliseren vluchttrajecten op basis van waargenomen microklimaten.
Buiten de puur technische kwesties past het programma in een bredere strategie van groene geopolitieke positionering. Tijdens de COP28 in Dubai gaven de Emiraten duidelijk hun intentie aan om een hub te worden voor klimaatinnovatie in de regio. Cloud seeding wordt daar niet gepresenteerd als een wondermiddel, maar als onderdeel van een portfolio van technologische aanpassingen.
Sommige studies suggereren een toename van neerslag met 5 tot 15%, hoewel de effectiviteit van cloud seeding moeilijk te meten blijft. Steeds meer landen grijpen naar deze technologie, wat ethische en geopolitieke kwesties oproept aangezien er geen duidelijke internationale regelgeving is over kunstmatige klimaatmodificatie: kan een land dit ten koste van zijn buren gebruiken?